۱۳۸۷ بهمن ۲, چهارشنبه

مزدک نامه

Mazdak Nameh, a collection of scholarly papers on various subjects, published on the commemoration (first anniversary) of untimely demise of young engineer Mazdak Kianfar, the beloved son of Jamsheed Kianfar and Parvin Estakhri, Tehran, 1378 (2008)

مزدک نامه
(يادبود اولين سالگرد درگذشت مهندس مزدک کيان فر)
خواهان: جمشيد کيانفر، پروين استخری؛ ناشر: خواهان؛ چاپ اول 1387، پانزده+ 645 صفحه

حکايت اين است که تير ماه سال 1386 آقای جمشيد کيانفر، مدرس و استاد نسخ خطی، متن پژوه، مصحح متون و سردبير فصلنامه وزين "آينه ميراث" فرزند جوان خود، مزدک، را فردای آخرين آزمون دانشگاهی پيش از فراغت از تحصيل از دست داد. قامت بلند جمشيد خم شد. دوستانش گرد شدند و چاره ی غلبه ی او بر داغ وارده را در کار کردن ديدند و او بر آن شد که مجموعه ای مقالات پژوهشی را گرد آورد و در اولين سالمرگ فرزند منتشر کند. چنين شد و "مزدک نامه" در 650 صفحه از نوشته های افرادی صاحب نام گردآمد.
اين مجموعه مقالات را کتاب کوچک تر ديگری به نام "مزدک بامدادان" به اهتمام رحيم رضازاده ملک همراهی می کند که به نوشته ی ايشان بخشی از کتاب "مزدک و نهضت مزدکيان" است و به ياد شادروان مزدک کيانفر هديه شده است. موضوع اين کتاب روايت قصه ی مزدک از شاهنامه همراه با روايتی ديگر از همان قصه در فارسنامه ی منسوب به ابن بلخی است.
بدين سان مرحوم مزدک جاودانه شد.
اين شيوه ی کار البته نوآوری آقای کيانفر نيست: پيش از او ايرج افشار هم چنين سنتی در مرگ جوان خود نهاده بود. اما آن چه کار او را تازه می کند اين است که تصميم گرفته است در هر سالمرگ مزدک نامه ی ديگری منتشر کند. شبی از شب های مرداد ماه امسال، او در منزل دوستی گفت که تا روزی که زنده است هر سال يک شماره در خواهد آورد. از ذهنم گذشت "اگر غم لشکر انگيزد که خون عاشقان ريزد/ من و ساقی بهم سازيم و بنيادش براندازيم" و فکرم را بلند بر زبان آوردم. گفت "دقيقا" همين در نظرم بود."

و حال بر اين کرشمه سه ناز بر می آيد:
الف) در کنار زنده نگهداشتن نام فرزند، کيانفر به کار برگشته است و خود نيز انگيزه ی زندگی يافته است،
ب) هر ساله مجموعه ای از پژوهش های عالی در اختيار متن پژوهان مطالعات ايرانی قرار خواهد گرفت،
پ) اين کار سنتی می شود و شاخ تازه ای در گلزار متن پژوهی ايرانی سر بر می آورد: اگر هر صاحب قلمی يا صاحب عزمی که عزيزی از دست می دهد برای زنده نگهداشتن ياد او کتابی در کتابخانه ی تاريخ چند هزار ساله ی ايران و جهان بگذارد يورش مرگ با پدافند سخت تری روبرو می شود، نابودگی شکست می خورد و بنياد لشکر غم بر می افتد.
از آن جايی که کتاب به شکل خصوصی تهيه و ميان دوستان توزيع شد، و از همين رو کار تبليغی مناسبی در معرفی آن انجام نگرفت، فهرست مطالب آن را جهت آگاهی پژوهش گران و علاقمندان در زير می آورم.

فهرست مطالب
سخن خواهان
علوم قرآنی
قرائت "ترجمه قرآن" و فضيلت آن (جويا جهانبخش)

اجتماعيات
نقش علوم انسانی در سازندگی اخلاق دانشجويی (رضا مصطفوی سبزواری)/ داستان مشکل گشا، نقدی بر مبنای نظريه يونگ (نوشته ی ليولين وون لی، ترجمه ی جليل نوذری)/ تعامل نهاد روحانيت و نهاد وقف (نزهت احمدی)

فلسفه
پژوهشی در زندگانی خواجه نصيرالدين طوسی (نوشته هانی نعمان فرحات، ترجمه غلامرضا جمشيد نژاد اول)/ دم های حياتی هندو به روايت واپسين شرح هياکل النور (محمد کريمی زنجانی اصل)

ادبيات
خاقانی در اندوه مصايب (محمد روشن)/ خلاصه الاشعار، تذکره ای از عصر صفوی (اکبر ايرانی)/ سوگواری جانوران و طبيعت، بن مايه های داستانی درآيين های عزاداری (سجاد آيدانلو)/ جلوه های مدارا در سخنان سعدی (احمد کتابی)/ زن در ادب پهلوانی (محمد حسين حيدريان)/ مقوله ی ساخت و صورت در نزد منتقدان شبه قاره، با تکيه بر ديدگاه های سراج الدين علی خان آرزو (مهدی رحيم پور)/ مزدک در شاهنامه (ع. روحبخشان)

تاريخ
افسانه زندگی زردشت (کامران فانی)/ اوضاع سياسی، اقتصادی و اجتماعی مرعشيان (جواد نيستانی)/ جايگاه ايران زمين در ساخت هويت سياسی دوره صفوی (محسن بهرام نژاد)/ تاريخ نويسی انجامه ها بوسيله کسرهای اعشاری (فريد قاسملو)/ منصب شهنامه نويسی در امپراتوری عثمانی (نوشته ی کريستين وودهد، ترجمه ی نصرالله صالحی)/ نتيجه گيری های عرفی و عقلی در تاريخ (محسن جعفری مذهب)/ نظام اداری و ساختار حکومت در ماوراءالنهر سده ی نوزدهم (محمدرضا حامدی)/ مرآت الوقايع مظفری (محمد گلبن)/ مسئله ی تفسير تاريخ از ديدگاه نخستين تاريخ نگاران مسلمان (نوشته ی محمود اسماعيل، ترجمه ی محمد باهر)/ بر آن بی بها چرم آهنگران، پژوهشی در جايگاه اجتماعی آهنگران (يزدان فرخی)

خاورشناسی
برگی از تاريخ خاورشناسی در آلمان (نوشته ی اوگوست فيشر و آنه ماری شيمل، پارسی کرده ی محمد حسين ساکت)

جغرافيای تاريخی
اصفهان از نخستين شهرهای مهاجر پذير جهان (منيژه ربيعی)

مطبوعات
حبيب يغمايی در دنيای مطبوعات (علی آل داود)/ چند سند تازه ياب از روزنامه تازه بهار (علی مير انصاری)/ سرآغاز فارسی نويسی مطبوعاتی در جهان (فريد قاسمی)

رسايل
پيدايش علم پزشکی در خلاصه الحياه تتوی (علی اوجبی)/ رديه بر پادری (حامد ناجی اصفهانی)/ کيفيت غزوه احزاب و مجملی از شهادت علی اکبر (محمد جواد مرادی نيا)/ رساله حفظ الصحه (حوريه سعيدی)

اسناد
سنگ گور هامر پورگشتال (عماد الدين شيخ الحمايی)

يادمان
خداوندا در توفيق بگشا (مير عابدين کابلی)/ ايستاده مردن در شناخت زنده ياد استاد محمد تقی مير ابوالقاسمی (فرامرز طالبی)/ قو: شعر (منوچهر خمسه بيگدلی)/ دختری که سياه پوش برادر شد (مهتا کيانفر)/ برای مزدکم که آرمانم بود (پروين استخری)/ اميدم را مگير از من خدايا (جمشيد کيانفر)


برگردانی که از "داستان مشکل گشا" به قلم من در اين کتاب منتشر شده است با اجازه ي كتبي از ناشر و نويسنده صورت گرفته است. اطلاعات مربوط به متن اصلی را از اين جا دريافت کنيد (متن پی دی اف برگردان فارسی در آن جا ويرايش نهايی نيست و با متن چاپ شده قدری تفاوت دارد).

مقدمه ي مترجم
داستان مشكل گشا از داستان هاي بسيار قديمي ايران و از مسافران چند هزار ساله ي بزرگ راه فرهنگ آن است. اين داستان هم، مانند ديگر داستان هاي كهن عامه، شرح هاي مختلف دارد و لايه های مختلف نخبگان جامعه و توده ی عادی خود را در آيينه ي آن نگريسته اند. از جمله ترجمه اي به انگليسي ديده ام كه از زبان گجراتي برگردان شده است و چارچوب داستان فضايي زردشتي است. اين داستان از موارد اندکي است كه بر سر آبشخور آن اختلافي نيست و همه جا به ايراني بودن شناخته شده است.
آن چه در زير خواهيد خواند برگردانی از داستان مشگل گشاست كه در اولين سال هاي قرن بيستم ثبت و به انگليسي ترجمه شده است. انگيزه ي من از ترجمه ي داستان به چاپ رسيدن اين شرح به زبان فارسي در نشريات زادگاه قصه است. تا آن جا که ديده ام، اين شرح با گزارش قصه از سوی صادق هدايت در "نيرنگستان"، احمد شاملو در "کتاب کوچه"، و علی اشرف درويشيان- رضا خندان در "فرهنگ افسانه های مردم ايران" متفاوت است.
هم چنين، از آن جايي كه كم تر شاهد انتشار نقد نو بر ادبيات كهن فارسي هستيم، با هدف نشان دادن نمونه اي از چنين كاري به ترجمه ي نقد زير، كه همراه با داستان يك جا منتشر شده است، نيز دست زده ام که انجام آن به هيچ روی به معناي هم نظری با همه ی نكات آن نيست. آن چه که به نقد همراه داستان اهميت بيش تری می دهد توضيحاتی درباره ی اجرای مراسم مشکل گشا و نيز مطالبی تطبيقی است که به اسطوره های ايران و جهان کهن اشاره می کنند. - جليل نوذری

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر